Hình 1. Các bác sĩ tiến hành phẫu thuật nội soi cho trẻ
không có hậu môn.
Trong tuần cuối
tháng 2 năm 2024, khoa Ngoại Tổng Hợp bệnh viện Trẻ em Hải Phòng đã phẫu thuật
điều trị thành công cho 2 trẻ bị dị tật không có hậu môn.
Hai cháu T.L.Ng 4
tháng tuổi và P.T.M.Kh 7 tháng tuổi đều được chẩn đoán mắc dị tật không có hậu
môn từ ngay sau sinh, ngay khi tiếp nhận từ giai đoạn sơ sinh, cháu Ng đã được
các bác sĩ phẫu thuật làm hậu môn giả tạm thời trên thành bụng; cháu Kh được
nong rộng lỗ rò phân và hẹn phẫu thuật khi đủ điều kiện. Trường hợp cháu Kh do
lí do gia đình nên quay lại mổ chậm hơn so với lịch hẹn.
Không
hậu môn (Dị dạng hậu môn trực tràng) là một dị tật hiếm gặp ở trẻ sơ sinh,
khoảng 1/4000 trẻ sinh sống. Khi không có hậu môn, ống trực tràng bị gián đoạn
và phân ứ đọng lại ở ruột già. Phân “tìm” đường thoát và sẽ rò ra ngoài bởi 1
đường rò (90% trẻ). Đường rò này có thể ra tầng sinh môn, rò vào niệu đạo hay
bàng quang, rò vào âm đạo ở trẻ gái… Trường hợp khác không có đường rò, lòng
ruột sẽ bị gián đoạn hoàn toàn và tình trạng tắc ruột xảy ra ( khoảng 10%). Tất
cả các trường hợp này nếu không được phẫu thuật điều trị, tình trạng tắc ruột
sẽ dẫn đến suy kiệt và tử vong.
Hình 2. Trẻ không có hậu môn phát hiện ngay
sau sinh.
Phẫu thuật điều trị bệnh không hậu môn ở
trẻ nhỏ rất khó, đòi hỏi phẫu thuật viên phải có kỹ năng và kinh nghiệm nhiều về
phẫu thuật, hiểu rất sâu về bệnh để có thể đưa ra chẩn đoán tốt và phương pháp
phẫu thuật phù hợp. Quan trọng nhất là quản lí, theo dõi, điều trị bệnh nhân sau
phẫu thuật tốt thì vấn đề đại tiện mới hoạt động được bình thường, đảm bảo chất
lượng cuộc sống tốt cho trẻ trong suốt cuộc đời sau này.
Phẫu thuật điều trị không hậu môn có thể
hoàn thiện trong 1 lần mổ duy nhất hoặc 3 lần mổ tùy theo từng thể bệnh. Hiện
nay ứng dụng phẫu thuật nội soi trong điều
trị đã đem lại nhiều cải tiến rất lớn cho người bệnh, như giảm thời gian mổ,
nhanh chóng bình phục, cải thiện chức năng đại tiện, sẹo mổ rất nhỏ và thẩm mỹ…
Nhiều trường hợp bệnh nhân đến khám lại sau mổ, sẹo mổ gần như không nhìn thấy,
mọi sinh hoạt giống như người bình thường, nếu không hỏi kĩ thậm chí không thể
nghĩ rằng đó là một người đã từng bị dị tật không hậu môn.
Tại thành phố Hải Phòng, cho đến hiện tại,
chỉ có Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng có thể thực hiện được phẫu thuật điều trị triệt
để các thể bệnh không hậu môn; các bệnh viện khác chưa thấy báo cáo. Với hơn 40
năm kinh nghiệm trong phẫu thuật Ngoại Nhi, phẫu thuật điều trị dị tật hậu môn
– trực tràng nói chung và phẫu thuật điều trị không hậu môn là phẫu thuật diễn
ra thường quy tại bệnh viện. Vấn đề kinh nghiệm, luôn cập nhật kiến thức mới và
theo dõi quản lí bệnh nhân sát sao… là các yếu tố tạo nên thành công trong điều
trị tại Khoa Ngoại Tổng hợp.
Bác sĩ cũng khuyến cáo gia đình nên theo
dõi vấn đề đại tiểu tiện của trẻ ngay sau khi sinh, nếu trong 24 giờ đầu không
thấy trẻ đại tiện thì cần đưa đến khám tại các bệnh viện chuyên khoa Nhi để được
khám và xử trí kịp thời.